چوب

درموردصنایع چوب

چوب

درموردصنایع چوب

دستگاه سه کاره

دستگاه سه کاره:

از جمله دستگاههایی که بیشترین کاربرد را در کارگاهها و کارخانجات صنایع چوب دارد می توان دستگاه سه کاره را نام برد. این دستگاه خود شامل سه دستگاه،  کف رند، اره مجموعه ای (اره گرد) و کم کن افقی می باشد که در این پروژه به تفکیک هر کدام از دستگا هها شرح داده می شود.

1bgqlbh7gofd81tqqffk.jpg

 

برش چوب با حرکت دایره ای و دورانی اره

برای برش چوب های ماسیو(توپر)در راه الیاف چوب و کناره بری گرده بینه های کم قطر و قطع عرضی چوب(کله بری) و انجام برش های موازی با اره چند تیغه و تبدیل تخته ها به زهوارهای باریک و همچنین قطع کردن چوب با زوایای مختلف و فارسی بری و دوربری کردن صفحات و تقسیم صفحات به ابعاد کوچکتر از بریدن با حرکت دورانی تیغه ای اره(اره های مجموعه ای) استفاده می کنند .

ماشین های اره ی مجموعه ای(Circular Saw Machines)

ماشین های اره ی مجموعهای در انواع مختلف موجود است و در 99% کارخانه های صنایع چوب از قبیل کارخانه های چوب بری ، تخته لایی ، روکش،فیبر، تخته خرده چوب ، پارکت ،مبل ،در و پنجره سازی و غیره مورد استفاده واقع م یشود . در برخی از کارخانه ها چند نوع آن و در برخی مثلا" در کارخانه ی چوب بری انواع اره های مجموعه ای میزی ،اره ی مجموعهای پاندولی یا کشویی(رادیال) و همچنین در کارخانه یتخته خرده چوب اره ی مجموعهای قطع کن و دور کن مورد استفاده قرار می گیرد . به طور کلی اسم این ماشین ها مشتق از تیغه ی اره ای است که روی آن بسته و عمل برش را انجام می دهد . این تیغه به صورت یک صفحه گرد دندانه دار می باشد که دندانه ها در پیرامون دایره صفحه قرار می گیرد این اره به نام اره مجموعه ای یا اره گرد معروف است و شاید اسم این تیغه نیز بر وجه تشابه آن به سینی یا مجمعه ی فلزی که در منازل وجود داشته (یک ورقه فلزی گرد شده که در اطراف آن کنگره بوده )می باشد .شکل های(1-4) نمونه هایی از آن را نشان می دهد .

ماشین اره ی گرد (مجموعه ای) میزی(Circular Saw With Sloped Band)

مشخصات یک ماشین اره گرد(مجموعه ای) میزی در شکل نشان داده شده است .

مخترع یا سازنده ی ماشین اره ی مجموعه ای به درستی مشخص نیست ولی تاریخچه ی آن نشان می دهد این ماشین در سال 1777 در انگلستان به طور ناقص ساخته شد . امروزه می توان گفت یکی از کامل ترین ماشین های صنایع چوب محسوب می شود و کارخانه های سازنده از یک طرف سعی در تغییر سیستم های موجود در جهت رقابت و جذب بازار فروش با ایجاد تغییرات لازم در دقیق تر شدن انجام کار و صرف نیروی کمتر و از طرفی ایجاد تغییرات چشمگیر در ساخت تیغه های اره ی مجموعه ای با افزایش عمر تیغه ، دقت عمل و غیره ، می نمایند .

امروزه ماشین اره ی گرد در سطح وسیعی در صنعت مورد استفاده قرار می گیرد . ماشین های بزرگ با قطر تیغه بیش از 3 متر در کارخانه های چوب بری بزرگ برای برش عرضی قطع های گرده بیشه ها مورد استفاده قرار می گیرد . اما به طور عمده ، اره های گرد در تبدیل الوار به قطعات کوچک تر و مراحل پایانی و تبدیل چوب، کاربرد ویژه ای پیدا کرده است، به طوریکه بدون این ماشین ،صنعت چوب دچار مشکلات فراوانی می شود .

ماشین اره ای مجموعه ای میزی یا ماشین  اره ای گرد میزی

این ماشین برای برش های طولی و عرضی در تخته ها، الوارهای و بلو ک های بریده شده و همچنین برای کنشکاف زدن ، دو راهه زدن چوب و برش با زوایای مختلف استفاده می شود و از نظر ایجاد برش با زوایای مختلف به دو صورت ساخته می شود : در نوع اول صفحه، متحرک بوده و حول محوری تا 45 درجه گردش می نماید و در نوع دوم ، تیغه اره نسبت به خط عمود از 45- تا 45+ درجه، تغییر زاویه می دهد .

باید توجه کرد که هر چه قطر تیغه ی اره بیشتر باشد تعداد دور آن کمتر خواهد بود و تعداد دور برای سرعت برش های مختلف در اره های گرد تا قطر 60 سانتی متر برای ماشین های اره ی مجموعه ای طبق (1-4) محاسبه م یگردد.

اجزای تشکیل دهنده این ماشین عبارتند از:

1-    صفحه، که معمولا" از چدن سطح صیقل ساخته می شود . روی آن موازی با تیغه ی اره، شیار گرات در آورده شده و یک دستگاه گونیای متحرک با زبانه ی فلزی گرات در مواقع لزوم داخل آن براحتی حرکت می نماید و برای برش عرضی چوب یا با استفاده از وسیله ی کمکی برای کناره بری از آن استفاده می کنند . در وسط صفحه شکافی به عرض دو برابر ضخامت تیغه ای اره وجود دارد که معمولا" در سطح صفحه جهت کاهش سطح تماس چوب به صورت شیارهای کم عمق به موازات تیغه ایجاد می شود .

جدول (1-4) جدول تعداد دور به نسبت قطر تیغه ی اره و قدرت مورد نیاز

قطر تیغه ی اره

mm

سرعت برشm/Sec

قدرت مجاز

موتور

ps

40

50

60

70

تعداد دورu/min برای تیغه ی اره به نسبت قطر و سرعت برش

200

3820

4775

5730

6685

5/1

250

3055

3820

4585

5345

2

300

2545

3185

3820

4455

5/2

400

1920

2390

2870

3350

3

500

1530

1910

2290

2670

4

600

1270

1590

1910

2225

5

2-    گونیای اصلی ماشین که از یک قطعه ی فلزی ریختگی با سطح کاملا" صیقل یافته ساخته شده و موازی با تیغه ی اره با استفاده از زبانه و قطعات فلزی کنار صفحه که روی آن یک خط کش فلزی مدرج قرار گرفته قابل حرکت و نزدیک و دور شدن از تیغه بوده ، نسبت به سطح صفحه همواره 90 درجه و نسبت به لبه ی خط کش دار جلوی صفحه نیز 90 درجه می باشد .

3-    تیغه ی اره به صورت دوار با قطر خارجی تا 60 سانتی متر برای این نوع ماشین و قطر سوراخ وسط اره(DORN) تا 3 سانتیمتر می باشد . این تیغه روی میله ی شفت ماشین قرار داده می شود و برای جلوگیری از لرزش تیغه در هنگام برش به علت قطر زیاد تیغه و ضخامت کم آن ، تیغه را از دو طرف به وسیلهدو کفشک یا پولک بزرگی که قطر آن معمولا"  تا  قطر تیغه ی اره می باشد می پوشانند. در بعضی از تیغه ها که قطر سوراخ تیغه بزرگتر از قطر شفت ماشین باشد، از واشر ضخیم مخروطی شکل برای ثابت کردن تیغه روی شفت استفاده می کنند . سر شفت معمولا" به صورت پیچ می باشد تا پیچ خلاف جهت گردش تیغه ی اره محکم گردد و خطر باز شدن آن هنگام عمل از بین برود. فرم و جنس و سایر مشخصات تیغه های اره ی مجموعه ای بعدا" توضیح داده می شود .

4-    الکتروموتور- ماشین های اره ی مجموعه ای معمولا" از الکتروموتور با قدرت 5 اسب استفاده می کنند که با برق 3 فاز کار نموده ، دورانی معادل 2000 تا 7000 دور در دقیقه دارند . این الکتروموتور بیشتر دور خود را به صورت غیر مستقیم به تیغه ی اره با چرخ تسمه ذوزنقه ای متصل می کند و این کار به ندرت بدون واسطه انجام می شود .

5-    میز متحرک ماشین اره- برای بریدن چوب از راه عرض در ماشین های اره ی گرد از کشوی مخصوصی که قطعه کار را با اتکا به جلوی تیغ هدایت می کنند ، استفاده می شود . در کنار صفحه ی اصلی بعضی از ماشین های اره ی گرد صفحه ی دیگری که از زیر به یک بازوی فولادی محکم شده است، وجود دارد . برای قطع کردن چوب ها از این صفحه متحرک که مانند کشو به جلو و عقب روی ریل کشیده می شود ، استفاده می گردد. چوب های بزرگ و صفحات سنگین را روی این میز گذاره و میز سنگینی صفحات را به راحتی تحمل و عمل برش را آسان می نماید .

6-    حفاظ تیغه و گوه ی پشت آن – چوب ها بلافاصله بعد از قطع به نسبت رطوبت موجود در آن ها هم کشیدگی پیدا می کند و باعث به هم نزدیک شدن دو سر بریده شده ی چوب می گردد . این عمل در ماشین های اره ی مجموعه ای باعث تنگ افتادن تیغه  ی اره در شیار برش داده شده در پشت تیغه ی اره می شود و اغلب خطرات ناشی از پس زدن چوب را به همراه دارد،به طوری که تیغه چوب را به علت تنگ افتادن بلند کرده و به طرف برشکار پرت می نماید. برای جلوگیری از این مسئله در پشت اره به فاصله1 سانتیمتر تیغه ی فنری گوه شکل از جنس فلز سخت نصب می نمایند که ضخامت آن معمولا" به اندازه ی ضخامت تیغه ی اره قبل از چپ و راست شدن می باشد و برای این که این گوه بتواند برای هر قطر تیغه ی اره مورد مصرف در ماشین مناسب باشد ، در مقر خود به صورت کشویی قابل حرکت کردن به طرف بالا و پایین و جلو عقب می باشد (شکل های 3-4 و 4-4)

دراره های مجموعه ای تا قطر 45 سانتیمتر برای جلوگیری از بالا زدن قطعه کار و همچنین پرتاب شدن خاک اره به چشم برشکار، باید یک کلاهک محافظ به گوه وصل نمود که جنس آن چوبی یا پلاستیکی می باشد و به وسیله ی پیچی به سر گوه محکم و قابل حرکت می گردد. این کلاهک در وسط قسمت تحتانی خود دارای کنشکاف یا شیاری می باشد که عرض آن حدود دو برابر ضخامت تیغه و عمق آن تا 5/1 سانتیمتر است و در موقع قرار گرفتن روی تیغه ماشین این شیار قسمتی از دندانه را تا ارتفاع  دندانه می پوشاند .(شکل 5-4)

در ماشین های اره ی مجموعه ای که تیغه ی آن بیش از 45 سانتیمتر قطر دارد ، استفاده از کلاهک محافظ مذکور به صورت مستقیم با نصب پایه ای به سقف کارگاه در بالای ماشین اره انجام می شود و یا با نصب یک پایه فلزی روی صفحه ی ماشین اره صورت می گیرد .

7-    بالا و پایین بردن تیغه ی اره- تیغه ی اره ی مجموعه ای برای بالا و پایین رفت از میله ی مارپیچ متصل به چرخ دنده مخروطی استفاده می کند . حرکت میله ی مارپیچ با فرمانی از کنار بدنه ی ماشین اره صورت می گیرد و با گرداندن این فرمان ، دنده ی مخروطی سر میله با دنده ی دیگری روی ستون مقر اره ی مجموعه ای متصل شده و یا مارپیچ میله با پیچ دیگری درگیر شده و تیغه ی اره را به بالا و پایین برای برش ضخامت های مختلف هدایت می کند . باید توجه نمود که همواره دندانه ی اره از سطح برش بالاتر قرار گیرد و این تفاوت نباید بیش از 5 میلیمتر باشد .

در زیرمشخصات یک ماشین اره ی مجموعه ای با میز متحرک ذکر می گردد .

قطر تیغه اره: 500 میلیمتر                                    ارتفاع برش عادی: تا 120 میلیمتر

ارتفاع برش درحالت 45 درجه: تا 90 میلیمتر      کج شدن تیغه ی اره: 5 تا 45 درجه

ابعاد ماشین

ارتفاع 800 میلیمتر، طول صفحه ی اصلی 1160 میلیمتر، عرض صفحه ی اصلی 1135 میلیمتر، طول صفحه ی متحرک فرعی 700 میلیمتر و عرض صفحه ی متحرک فرعی 325 میلیمتر است . بعضی از کارخانه ها ی سازنده ماشین های اره ی مجموعهای کلاهک یا حفاظ روی تیغه ی اره ی مجموعه ای را در دو نوع چوبی و فلزی می سازند. فلزی آن که از جنس ورق و به صورت قوطی می باشد ،تا عرض 155 میلیمتر، برای موقعی مناسب است که با تیغه ی اره برش زاویه دار تا 45 درجه انجام شود . اما در مواقع عادی از حفاظ با عرض کمتر (حدود 26 میلیمتر) می توان استفاده نمود .

شکل (5-4) حفاظ فلزی را با پایه ی قرار آن روی صفحه ی ماشین اره ی مجموعه ای نشان می دهد . برای جلوگیری از آسیب دیدن دست و انگشتان در بریدن قطعات کوچک لازم است از وسایل کمکی از جنس چوب های سخت و محکم و بدون گره به شکل مناسب استفاده کرد . تعدادی از نمونه های آن در شکل (6-4) و طرز استفاده آن در شکل (7-4) نشان داده شده است .

باید توجه داشت که استفاده از ماشین اره ی مجموعه ای بدون به کار بردن کلاهک(حفاظ) و وه برش مذکور زمانی مجاز است که انجام کار با وجود این دو وسیله ی محافظ غیر ممکن باشد، مانند موقعی که بخواهیم از وسط چوب شروع به بریدن کنیم و یا بخواهیم به چوب افزاری مانند گلویی و یا کنشکاف با تیغه ی اره بزنیم،تیغه ی اره در زیر صفحه نیز باید داخل قرار گیرد و معمولا" یک حفاظ فلزی در زیر اره تا 10 سانتیمتر از قطر اره را می پوشاند تا مانع خطرات احتمالی گردد. (شکل 8-4)

سیستم میز و گونیای مدرج متحرک امروزه کاربرد این ماشین را بسیار آسان و سرعت انجام کار را دو چندان گروه و ماشین های مجهز به سیستم فوق،مراحل تنظیم و راه اندازی سریعی دارند و زمان اندکی برای این منظور صرف می شود .

ماشین های اره ی مجموعه ای چند تیغه

در کارخانه چوب بری ،مبل،پارکت،جعبه سازی ، درو پنجره سازی و غیره نیاز به کناره بری چوب ها و گاهی تبدیل یک تخته به چند تخته کم عرض می باشد . برای انجام این کار از ماشین های اره ی مجموعه ای چند تیغه(شکل 10-4) استفاده می کنند .این ماشین ها که در آن ها گاهی تا 20 عدد تیغه ی اره مجموعه ای هم زمان عمل برش را انجام م یدهند ، قادر است از یک طرف یک تخته یا الوار را گرفته و از طرف دیگر به تعدادی تخته کم عرض تبدیل نماید و بدین ترتیب در پیشبرد کار موثر باشد .

در کارخانه های بزرگ چوب بری از این ماشین بیشتر برای کناره بری تخته های قطور و یا تقسیم کردن تخته های عریض به تعدادی تخته ی کم عرض استفاده می کنند .

ماشین مته ی افقی

این ماشین که برای سوراخ کاری کندن کام (کنده کاری درچوب) از ان استفاده می کنند ، دو نوع ساخته می شود . در نوع اول سه نظام فقط حرکت دورانی داشته و از جهت دیگر ثابت است ولی چوب با کمک میز کشویی جلوی ماشین به راست و چپ، بالا و پایین و جلو و عقب حرکت می نماید و در ابعاد مختلف می توان با آن چوب را با عمق زیاد کام کنی نمود .شکل(2-7)

در نوع دوم سه نظام علاوه بر حرکت دورانی می تواند به جلو و عقب نیز حرکت نموده و در عمق کام و سوراخ فرو رود . در این حال چوب با وسایل و ابزارهای نصب شده روی صفحه فلزی ماشین محکم شده ، قادر به حرکت کردن به راست و چپ و بالا و پایین می باشد . نمونه این ماشین مته افقی در شکل (3-7) شاهده می گرد.

نحوه انجام کار با ماشین مته ی افقی

برای ایجاد سوراخ کاری و یا کندن چوب قطعه کار را بعد از خط کشی روی صفحه فلزی ماشین قرار داده و با اهرم محکم کننده بعد از تنظیم آن به وسیله ی پیچ های نان داده شده در شکل بالای صفحه ی میز رابا فشردن دسته ی آن محکم می نمایند .

لبه ی برجسته ی روی صفحه ی میز، حکم گونیا را داشته و باید قطعه کار کاملا" به آن تکیه داده شود . سپس به کمک فرمان حرکت عمودی صفحه ، مته ی ماشین را روبروی محل خط کشی برای سوراخ قرار می دهیم و بعد از قرار دادن مته ی مورد نظر در سه نظام ماشین و محکم کردن آن با آچار آلن مخصوص و یا آچار دنده دار(در سه نطام های پیچی) طبق شکل زیر ماشین را روشن نموده، آماده کنده کاری یا سوراخ کردن قطعه ی کار می شویم . (شکل 4-7)

روش ایستادن جلوی ماشین برای سوراخ کاری طوری است که چنانچه ماشین مته مطابق شکل نوع دوم باشد ، دست راست اهرم جلو و عقب برنده ی سه نظام و دست چپ اهرم به راست و چپ حرکت دهنده ی میز را می گیرد و ابتدا دست راست مته را آهیته در چوب فرو م یبرد . اگر هدف سوراخ کاری باشد ، مته می تواند با چند حرکت داخل و خارج شدن برای خروج پوشال و خنک شدن به عمق مورد نظر برسد و اگر مسئله ایجاد کام و یا کنده کاری در چوب باشد، بعد از هر 2 تا 4 یلیمتر سوراخ و ایجاد چند سوراخ در نقاط نزدیک هم روی محل خط کشی شده با استفاده از اهرم دست چپ میز را به راست و چپ حرکت داده، سوراخ را به هم راه می دهیم . بعد از بالا بردن صفحه میز با کمک فرمان مربوط مجددا" این عمل را تکرار می کنیم تا سطح مورد نظر کنده کاری با طول و عرض خط کشی شده ایجاد  شود . سپس مجددا" مته را در عمق بیشتر 2 تا4 میلیمتر فرو می بریم . این عمل آنقدر تکرار می شود تا به عمق مورد نیاز نیز برسیم. بدیهی است ایجاد کند کاری به این ترتیب باعث می شود، ته عمق سوراخ کنده شده مستقیم و کناره های سوراخ دارای انحنایی با شعاع مته مورد استفاده باشد که بعدا" باید با مغار صاف گردد.

معمولا" در ماشین های مته افقی عمق سوراخ به وسیله ی یک یا دو میله ی قابل تنظیم که بر حسب سانتی متر درجه بندی شده ، قابل کنترل می باشد . در بعضی از ماشین های مته ، مخصوصا" از نوع اول که سه نظام آن ثابت و تنها حرکت دورانی دارد و در مشین های چند کاره نیز دیده می شود ، حرکت میز با دو اهرم راست و چپ دهنده و جلو و عقب دهنده که روی میز فلزی نصب گردیده ، انجام می شود .

برای سوراخ کاری بعد از محکم کردن قطعه کار روی صفحه ی میز ،اهرم راست و چپ دهنده را با دست راست گرفته و با دست چپ نیز اهرم جلو عقب برنده میز برای عمق سوراخ را می گیریم و عمل سوراخ کاری و کنده کاری را انجام می دهیم به طوری که در شکل (8-7) (1تا4) ملاحظه می گردد.

در ماشین های مته ی افقی عمل سوراخ کاری و کام کنی روی چوب ابتدا طبق شکل 1سوراخ در کنار یکدیگر به عمق 2 تا 4 میلیمتر ایجاد و سپس طبق شکل 2 سوراخ ها به هم وصل می شود و طبق شکل 3 محل کام با حرکت به راست و چپ مته صاف می گردد(باید دقت نمود که برجستگی های ناشی از عمل زیاد نباشد و گر نه مته خواهد شکست). مرحله ی چهارم برای موقعی است که بخواهیم دو طرف انتهایی محل کنده شده صاف باشد. برای این کار از مغار استفاده می گردد.

در مواقعی که هدف سوراخ کاری نباشد و بخواهیم فقط در چوب به مقدار زیاد و با سرعت عمل بیشتر کام کنی کنیم و درعین حل گوشه های محل کنده شده نیز صاف باشد و نیاز به مغار کاری بعدی نداشته باشد،بیشتر از ماشین های فرز زنجیری و ماشین مخصوص کنده کاری طبق(شکل 9-7) استفاده می کنیم .

ماشین کنده کاری افقی(کام کنی)(Mortiser)

با این ماشین محل کنده کاری در گوشه ها،از هر دو طرف کاملا" صاف کنده شده و نیاز به مغار کاری نمی باشد و تیغه های آن قابل تعویض بوده و می توان با آن کم های با ابعاد 28*2 تا 90*2 میلیمتر را به عمق 100 میلیمتر به راحتی ایجاد کرد .

حرکاتی که در موقع سوراخ کاری و کنده کاری در ماشین مته صورت می گیرد

افزاری که برای سوراخ کاری و کنده کاری قطعات کار در ماشین مته مورد استفاده قرار م یگیرد ، اغلب مته مارپیچ و مته گره زنی با نیش یا بدون نیش مرکزی است که لبه های برنده دارد و برای آن که لبه ها بتوانند از چوب پوشال بردارند دو حرکت باید به طور هم زمان طبق شکل(10-7) انجام گیرد . این دو حرکت عبارتند از:

1- گردش مته به دور خود

حرکت دورانی مته عارت از حرکت برش یا به اصطلاح حرکت اصلی آن است . واحد مقیابس حرکت اصلی همان سرعت برش بر حسب متر در هر دقیقه است . سرعت برشی در خارجی ترین نقطه ی لبه ی برندهی مته، حداکثر و هر چه از انجا به مرکز مته نزدیک تر می شود ، کمتر می گردد.

2- مته در امتداد خط مستقیم داخل قطعه کار فرو می رود

این حرکت به عنوان بار شناخته می شود و تولید ضخامت پوشال به وسیله ی آن است . برای انجام این منظور؛یعنی ، تولید بار ممکن است در حین حرکت خط مستقیم مته قطعه کار نیز حرکت داشته باشد خصوصا" در ماشین های مته افقی اغلب قطعه کار به راست و چپ ، بالا و پایین نیز قابل حرکت می باشد . حرکت بار بر حسب میلیمتر در هر دور u/mm اندازه گیری می شود . در مته هایی که دو لبه برنده یا دو نیش برنده دارند، ضخامت پوشال به اندازه ی نصف مقدار بار است و در و در اثر هم زمان شدن حرکت بار و حرکت اصلی(برش) راهی که هر یک از لبه های برنده طی می کند ،به فرم مارپیچ بوده است ،پوشال یک سره تشکیل می شود .

ماشین مته ی پایه دار عمودی یا ستونی

ماشین مته ای که میله ی اصلی(میله مته) آن ها عمودی یاتاقان بندی شده و به صورت پایه دار عمودی بلند، ماشین مته ی رومیزی و ماشین های یک تیغه و چند تیغه وجود دارند و در آن ها عمل سوراخ کاری با پایین و بالا رفتن مته که در سه نظام محکم شده ، صورت می گیرد . پایه ی ستون فرم این ماشین حامل مته(یا شفت) دستگاه حرکت اصلی،اهرم باردهی و همچنین میز مته می باشد(شکل 10-7) میله مته ی افزار سوراخ کاری(انواع مته) را در سه نظام خود که معمولا" به صورت حدیده شده و یا کونیک می باشد، محکم می گیرد تا سوراخ کردن میسر شود (شکل 11-7)

میله مته، حرکت اصلی را که همان حرکت دورانی باشد،از یک الکتروموتور و با یک ترانسمیسیون می گیرد . برای آن که بر حسب قطر و فرم مته هایی که به آن بسته می شود بتوان با دورهای مختلف کار کرد،میله مته را به دستگاه چرخ تسمه ی پله ای یا چرخ تسمه با حرکت متغیر و یا چرخ دنده مجهز کرده اند . در ماشین های مدرن امروزی بیشتر از چرخ تسمه های استفاده شده که حرکت یا دور سه نظام ماشین بدون نیاز به چرخ تسمه ی پله ای و بدون خاموش کردن ماشین قابل تغییر و تنظیم است .

ماشین های رنده و گندگی(Planing Machines)

ماشین کف رند (Surface Planer)

این ماشین برای صاف کردن سطوح چوب و برای یک رو و یک نر رندیدن اولیه ی چوب به کار می رود (شکل 1-5) در کارگاه هایی که از چوب های الوار ی استفاده می کنند ، جای سازمانی این ماشین کنار ماشین  اره ی مجموعه ای پاندولی یا کشویی و نزدیک به ماشین اره ی نواری می باشد ولی در کاردر کارگاهی که اعمال اولیه روی چوب را در قسمت جداگانه ای انجام می دهند ، این ماشین به عنوان مرحله ی دوم ماشین کاری در کنار اره ی نواری کوچک و یا کنار ماشین گندگی قرار داده می شود . در اغلب ماشین های رنده لبه ی صفحه ی ماشین دارای دو راهه می باشد که با کمک آن به وسیله ی تیغه رنده ی ماشین می توان  در چوب دو راهه نیز ایجاد نمود . ماشین های رنده معمولا" در دو اندازه ی عادی و کوچک به وسیله ی کارخانه های سازنده تولید می شود . به طور کلی رندیدن؛یعنی،برداشتن یک قشر نازک بلند از سطح چوب که معمولا" در جهت الیاف چوب برداشته می شود . رندیدن به وسیله ی ماشین به این طریق است که میله ی ماشین رنده در اثر گردش دورانی به اندازه ی قطاع دایره ای که تیغه ایجاد می نماید و به ضخامتی که لبه ی تیغه از توپی یا میله رنده بیرون آمده که بستگی به اختلاف سطح دو صفحه ی جلو و عقب رنده نیز دارد،از سطح چوب پوشال بر می دارد . در نتیجه گودی هایی موجی شکل در امتداد عرضی چوب ایجاد می نماید که این گودی ها را اصطلاحا" گام یا داغ رنده می نامند .

گودی های داغ رنده که در امتداد طول چوب پهلوی یکدیگر قرار می گیرند ،هر چه کمتر باشد سطح رندیده شده صاف تر است . این امر بستگی به تعداد دور،تعداد تیغه های برنده ی توپی و سرعت پیشبرد کار دارد .

ساختمان ماشین رنده

ماشین رنده از میز، بدنه، گونیا، میله یا توپی و الکتروموتور تشکیل شده است .

میز ماشین رنده

این میز از دو صفحه ی چدنی تشکیل شده که سطح آن صیقل داده شده، به نام صفحه ی جلو یا صفحه ی کارده و صفحه ی عقب یا صفحه ی کارگیر که به سر این صفحه ها در محل قرار بالای میله رنده قطعه فولادی محکم شده تا در صورت برخورد چوب های سنگین در هنگام رنده کردن، لبه ی آن دچار شکستگی نگردد. لبه ی صفحات میز رنده باید هر چه بیشتر روی میله یا توپی رنده را بپوشاند و به علت استوانه ای بودن توپی،چنانچه لبه ضخیم باشد،مقدور نخواهد بود . لذا لبه ی صفحات رابه فرم مقعر از زیر صفحه متناسب با شعاع دایره توپی رنده در آورده و به ناچار به علت نازک شدن لبه آن را از یک تکه فولاد جداگانه می سازند . بعضی کارخانه های سازنده برای کم کردن صدای ماشین رنده در موقع کار این دو قطعه ی فولادی لبه ی صفحات میز را به صورت شانه ای تولید و نصب می نمایند . طبق شکل (4-5) صفحه ی جلو ،که کار ابتدا روی آن قرار داده می شود ،قدری بلندتر از صفحه ی عقب می باشد .

این دو صفحه ی به وسیله فرمانی روی دو سطح مورب حرکت کرده ، قابل جلو و عقب رفتن در روی توپی م یباشند و به علت حرکت روی این سطح شیب دار وقتی که صفحه ی به عقب برده می شود ،به پایین نیز هدایت می گردد. و بر عکس در موقع جلو بردن با اهرم یا فرمان مربوط، به بالا نیز حرکت می نماید. این عمل باعث کم و زیاد شدن ارتفاع صفحه میز از روی میله یا توپی رنده شده و در حقیقت باعث کم تیغه و پر تیغه شدن رنده به اصطلاح کم بار و پر بار شدن رنده می گردد . معمولا" صفحه ی عقب یا کارگیر را بعد از تنظیم کردن تیغه های توپی رنده در محل خود ثابت می نمایند به نحوی که سطح صفحه ی کاملا" با بالاترین خط تماس تیغه در یک ردیف قرار گیرد و فاصله ی لبه ی آن از محیط میله یا غلطک 4 تا 5 میلیمتر باشد . صفحه ی جلو با توجه به نوع چوبی که رندیده می شود و مقدار پوشالی که می خواهیم از آن برداریم و همچنین صافی سطح آن بالا و پایین برده می شود . معمولا" مقدار بالا و پایین رفتن آن روی خط کش مدرج و شاخص آن که خط کش به صفحه ی میز متحرک و شاخص فلزی روی بدنه یا سطح مورب که ثابت می باشد محکم می گردد و با درجه بندی میلیمتری یا اینچی که فاصله ی سطح صفحه ی جلو را از بالاترین خط لبه تیغه توپی رنده نشان می دهد ،مشخص می نمایند (شکل 5-5)

تنظیم صفحات ماشین رنده خیلی مهم است . لذا باید دقت نمود در موقع کار صفحه ی عقب یا کارگیر،در حین مماس بودن با خط روی تیغه ،به اندازه ی ضخامت  پوشال که خط کش مدرج ماشین نشان می دهد (شکل 6-5) ، از صفحه ی جلو یا صفحه ی کارده بالاتر قرار گیرد . در غیر این صورت ، چنانچه صفحه ی عقب بالاتر از صفحه ی جلو با اندازه ی ضخامت پوشال واقع شود، چوب در موقع رندیدن به لبه صفحهی عقب گیر می کند و چنانچه کمتر از ضخامت پوشال از صفحه ی جلو تنظیم شده باشد،انتهای چوب در حال رندیدن با اندازه 3 تا 4 سانتیمتر که بستگی به فاصله لبه تیغه از صفحه ی جلو دارد،بیشتر رندیده می شود . در اصطلاح گویند انتهای کار می افتد و نهایتا" سطح صاف مورد نظر به دست نخواهد آمد . حالت های مختلف آن در شکل (7-5) قابل مشاهده می باشد .

توپی رنده

توپی ماشین رنده که وظیفه ی اصلی ماشین را عهده دارد است ، از اهمیت زیادی برخوردار می باشد . لذا باید در اجزای آن از نظر مکانیزم ساخت،جنس و تنظیم دقت زیاد نمود . توپی ماشین در زمان قدیم به صورت چهار گوش نیز ساخته می شد و تیغه ی آن به صورت عریض تر از تیغه های فعلی تهیه می گردید . این توپی به وسیله ی پیچ یا مهره ثابت می شد و اغلب دو تیغه بود . ایجاد سطح ناصاف تر از رنده های امروزی، تولید صدای زیاد و خطر بیشتری برای انسان داشت ، از این رو میله یا توپی های استوانه ای را با استفاده از کفشک ، جایگزین آن ها نمودند، که این امکان  را می داد تا از تیغه های نازک تر و کم عرضی که از فولاد گرانبها تهیه م یگردید در ان ها استفاده شود . افزایش تعداد تیغه ها به علت لزوم استفاده از کفشک ها برای ثابت نگهداشتن تیغه، باز هم محدود بود و تنظیم تیغه به علت پیچ های روی کفشک و همچنین مسئله ی ایمنی تیغه که در موقع کار به علت نیروی گریز از مرکز به خارج پرتاب نگردد، باعث گردید نوع دیگر توپی به صورت استفاده از گوه های فلزی کشویی مطرح شود و آن هم به علت نیاز به استفاده از قطعات بزرگ گوه ی کشویی  تعداد تیغه ها محدود می گردید و سطح چوب با صافی مورد نیاز تولید نمی شد. با تحقیقات بیشتر به تولید توپی به صورت استوانه با استفاده از گوه های ظریف فولادی که به کمک پیچ های متعدد در غلطک تیغه را محکم نگه می دارد ، موفق شدند و از نظر زوایای مطلوب بهترین زاویه قرار تیغه در توپی 40 درجه و بهترین زاویه پخ تیغه 30 تا 40 درجه در این نوع میله ها به دست آمد (شکل 8-5)

تصاویر شکل (9-5) چهار نوع توپی رنده با سیستم های مختلف قرار گیری تیغه در آن ها را نشان می دهد . در مدرن ترین توپی های ساخته شده می توان مکانیزم استفاده از تیغه های با فولاد گران قیمت خیلی ظریف را ملاحظه نمود که به صورت یکبار مصرف می باشد و بعد از کند شدن تیغه ، باید آن را به کلی کنار گذاشت و تیغه ی جدید دیگری را در توپی مربوط قرار داد . امروزه عمده ماشین های رنده 3 تیغه ای هستند .

توپی استوانه ای

توپی های استوانه ای که امروزه در ساختمان اکثر رنده ها از آن استفاده می شود ، به صورت 2 تا 6 تیغه می باشند و طبق شکل (11-5) تشکیل شده از:

a:فنر زیر تیغه

b: تیغه رنده

c:گوه یا پروفیل فولادی محکم کننده

d: پیچ محکم کننده تیغه

توضیح این که پروفیل های فولادی در توپی طوری قرار داده می شوند که بعد از ثابت کردن به وسیله ی پیچ و محکم شدن تیغه ها ، لبه برنده پروفیل کاملا" در خط محیط دایره توپی قرار می گیرد و تیغه ها در مواقع قرار گرفتن باید طوری تنظیم شوند که لبه ی برنده ی تیغه7/0 تا1 میلیمتر بالاتر از محیط استوانه میله و لبه ی گوه واقع شود. برای این که پوشال حاصله در موقع رندیدن به موقع ، شکسته شده و به صورت لوله شده از چوب قطع و مانع ایجاد کندگی در چوب شود ، صفحه ی کارگیر را به اندازه ی 4 تا 5 میلیمتر عقب تر از خط دایره ای لبه ی تیغه تنظیم می شود .

در توپی های استوانه ای امروزی برای صرفه جویی در وقت موقع تعویض تیغه چون استفاده از پیچ های سفت کننده ی گوه ها که تعداد آن ها برای یک توپی چهار تیغه به 36 عدد می رسد ،وقت زیادی لازم دارد،لذا مکانیزم استفاده از توپی های با گوه ی ثابت که تعداد پیچ های محکم کننده ی تیغه در آن به حداقل رسیده و فقط دارای یک یا دو پیچ شل و سفت کننده ی تیغه می باشد ،با کم کردن تعداد پیچ ها صدای ماشین را نیز خیلی کم کرده اند .

در بعضی توپی ها که از گوه ی فولادی متحرک استفاده می شود ، برای از بین بردن پیچ های متعدد و صرفه جویی در وقت تنظیم تیغه سیستم استفاده از مکانیزم هوای فشرده (نیوماتیک) و یا مایعات(هیدرولیک) را جایگزین کرده اند (شکل 12-5) که بعد از قرار دادن تیغه در توپی با برقرار کردن فشار هوا یا روغن توپی گوه مربوط کاملا" در جای خود ثابت و به تیغه ها فشار لازم را وارد می نماید که مقدار فشار آن به وسیله مانومتر نصب شده ،قابل کنترل می باشد . در این نوع توپی ها امتداد تیغه را قدری بالاتر از اندازه ی استاندارد ؛یعنی،حدود 2 میلیمتر روی توپی با دست قرار داده،سپس با فشار 5 اتمسفر آن ها را ثابت می نمایند. بعد از تنظیم کامل با استفاده از دستگاه های مربوط فشار پشت تیغه را ابتدا تا 100 اتمسفر بالا می برند تا تیغه کاملا" در جای خود محکم و ثابت قرار گیرد،و سپس فشار هوا یا روغن پشت تیغه ها را تا 50 اتمسفر تقلیل داده و پیچ های مربوطه روی توپی های آن را ثابت می کنند تا مانع خروج تیغه در موقع روشن کردن ماشین و برقراری نیروی گریز از مرکز از روی توپی گردند.

بعضی از کارخانه ها ، توپی یا غلطک های با شیار (جای تیغه ) کج و یا مارپیچ را به بازار داده اند . حسن این نوع توپی ها به دلیل این است که به صورت تدریجی با چوب برخورد کرده ،صدای کمتری تولید و پیوستگی تیغه باعث از بین رفتن گام (داغ) تیغه می شود . همچنین کم شدن خطر پس زدن قطعه کار در موقع برگشت و به عقب کشیدن قطعه می باشد . به علت مارپیچ بودن شیار توپی استفاده از تیغه های رنده معمولی به ضخامت 5/2 تا 4 میلیمتر امکان ندارد . در این نوع توپی ها از تیغه های با ضخامت 1 میلیمتر قابل تیز شدن و یا یک بار مصرف استفاده می کنند . بیشتر توپی های ذکر شده به صورت دو تیغه تهیه می شوند ولی 4 و6 تیغه ی آن نیز وجود دارد . برای ایجاد سطوح صاف تر معمولا" دور این توپی ها 6000 تا u/min 9000 می باشد(شکل 13-5)

تیغه های ماشین رنده از فولادهای آلیاژی سخت HSS و یا کرم- نیکل دار می باشد و در انواع عریض چاک دار و ضخامت متوسط بدون چاک و نوع نازک یکبار مصرف ساخته می شود . طول این تیغه ها به اندازه ی طول میله یا توپی ماشین رنده وبرابر عرض صفحه ی ماشین می باشد . مکانیزم بستن (جای دادن) تیغه ی داخل توپی ، مشابه شکل(14-5) مشاهده می شود .

عرض قابل رندیدن کلیه ماشین های رنده از روی طول تیغه آن برآورد می گردد و عرض تیغه های مختلف متناسب با طول تیغه است؛مثلا" چنانچه عرض ماشین رنده 250 تا 215 میلیمتر باشد،عرض تیغه برابر 30 میلیمترو ضخامت  آن 2میلیمتر وو چنانچه عرض صفحه ی ماشین 400 تا 800 میلیمتر باشد ، عرض تیغه 35 میلیمتر و برای ماشین های رنده با طول 1125 تا 1600 میلیمتر عرض تیغه 40 میلیمتر و ضخامت آن 4 میلیمتر خواهد بود . لبه ی تیغه رنده ها معمولا" تا 45 درجه پخ خورده و تیز شده است . کارخانه ی سازنده ی آلمانیGUHDO این تیغه ها را در سه اندازه ی کوچک، برای رنده های دستی و ماشینی خیلی ظریف، متوسط، برای رنده های معمولی، قوی، برای رنده کاری های خشن و زیاد ، با ابعاد زیر تولید نموده است :

الف: ضخامت 3 میلیمتر- عرض 25 میلیمتر- طول 60 تا 510 میلیمتر

ب: ضخامت 3 میلیمتر- عرض 20 میلیمتر- طول 60 تا 860 میلیمتر

ج: ضخامت 3 میلیمتر- عرض 35 میلیمتر- طول 60 تا 1010 میلیمتر

همان طوری که در تصویر شکل (15-5) ملاحظه می کنید ، این کارخانه برای بالا بردن کیفیت تیغه های فولادی و عرضه ی آن با قیمت مناسب مبادرت به ساخت تیغه های با لبه جداگانه از فولاد ویدیا(فولاد کربن دار)نموده که چنانچه لبه ی تیغه در موقع رنده کاری در اثر برخورد با مواد سخت مانند آهن و سنگ ریزه ، شکسته و یا در اصطلاح پریده نشود، عمر تیزی تیغه به 30 تا 51 برابر تیغه های معمولی می رسد . از نظر صرفه جویی در وقت باز و بسته کردن و تنظیم تیغه که خیلی مهم است ، بازدهی اقتصادی کار را چند برابر خواهد کرد . اگر چه ممکن است قیمت آن تا 5 برابر قیمت تیغه ی معمولی باشد (شکل 15-5).

در بعضی ماشین های رنده ، کنار صفحه به صورت دو راهه فرو رفتگی وجود دارد  که از آن برای ایجاد دو راهه در چوب استفاده می کنند و تیغه های این نوع رنده ها علاوه بر پخ داشتن یک لبه ی طولی آن در سر نیز عرض آن پخ خورده است تا بتواند در موقع رندیدن سطح چوب در صورت نیاز کنار آن را نیز دو راهه بزند . بعضی از کارخانه های سازنده ماشین های صنایع چوب مانند کارخانه سوئدیICA با ابتکار خاص خودش تیغه های پروفیلی جدید با توپی های مخصوص به صورت شکل (16-5) تولید نموده است .

قطر توپی های فوق بدون تیغه رنده 160 میلیمتر و با تیغه رنده 162 میلیمتر و عرض قابل رندیدن آن 260 میلیمتر و تعداد دور آن 6000 دور در دقیقه با سرعت پیشبرد کاری به طور اتوماتیک حدود m/min5/3 می باشد و در رنده می تواند تا m/min25 چوب را رنده نماید .

در شکل (17-5) صفحه ی ماشین رنده مخصوص دو راهه زدن با لبه ی صفحه ی شانه ای و گونیای ماشین نشان داده شده است . در کاربرد تیغه های گران قیمت ویدیا و یا الماسه باید دقت کرد چون این گونه تیغه ها حساسیت زیادی را در برابر ضربه (به علت کربن دار بودن) دارند. این تیغه ها باید حتی المکان در ماشین با یاتاقان سالم به کار برده شوند تا در مقابل تغییرات مقاومت چوب؛مانند، گره ها و غیره نیز خطر شکستگی تیغه کمتر شود . لازم به تذکر می باشد که گوه ها و تیغه ها و به طور کلی قطعاتی که در شیار توپی های رنده به کار بده می شوند باید دارای وزن مشاوی باشند تا نیروی گریز از مرکز باعث متلاشی شدن و یا از جا کنده شدن و پرتاب آن ها نگردد . باید سعی شود در توپی هایی که تیغه و گوه به وسیله ی پیچ های ساده محکم می شوند ،تعداد دور ماشین از 4000 دور در دقیقه تجاوز ننماید .

تنظیم نمودن تیغه های رنده(Knife Setting Devices)

توپی های رنده دارای 2 تا 6 شکاف برای قرار دادن تیغه های رنده می باشد که هر کدام از شیارها سیستم خاص محکم کردن تیغه را به وسیله ی پیچ ساده،پیچ و گوه فولادی و یا سیستم نیوماتیک و هیدرولیک دارند . در بیشتر ماشین های رنده موجود در ایران از گوه های فولادی استفاده می شود ، لذا ابتدا پیچ های پشت گوه را که معمولا" هر گوه دارای 9 عدد پیچ است، باید شل نمود تا تیغه بتواند به راحتی داخل شیار یا کنشکاف مربوط شود . کف شیار توپی ها به یکی از سه سیستم استفاده از فنر تیغه ای یا فنر لوله ای و یا پیچ و مهره برای بالا و پایین دادن تیغه ها مخصوصا" بالا دادن خود کار آن در زمان شل بودن گوه مجهز می باشد و تیغه از پشت گوه فولادی داخل کنشکاف توپی و روی این فنر و مارپیچ قرار می گیرد و به طور آزاد چند میلیمتر بالای خط دایره محیطی میله واقع می شود . سپس با دست آزاد آن را تا حدود 5/1 تا 2 میلیمتر در شیار داخل می کنیم و پیچ وسط گوه را قدری محکم می نماییم تا تیغه در محل خود قرار گیرد . هدف از تنظیم تیغه قرار گرفتن تیغه در توپی به فاصله ی 1 میلیمتر بالاتر از لبه ی گوه و یا خط دایره ی محیطی توپی می باشد که برای این کار یا از دست آزاد به ترتیب فوق در شروع استفاده می نمایند و یا با استفاده از دستگاه فلزی تنظیم تیغه انجام می دهند که طبق شکل (18-5) روی تیغه قرار داده و آن را به داخل شیار فشار داد. چون دستگاه تنظیم دارای پایه های قابل تنظیم متناسب با محیط توپی رنده و در وسط پایه قطعه فلز نرمی قرار داده شده که به فاصله ی یک میلیمتر بالاتر از قسمت مقعر پایه ی آن تنظیم گردیده ،لذا دو طرف پایه روی محیط استوانه ای توپی و قطعه فلز نرم آن روی تیغه قرار می گیرد و آن را تا 1 میلیمتر بالاتر از محیط توپی در کنشکاف مربوط می فشارد و پس از این عمل پیچ های پشت گوه ی فولادی محکم می شود و تیغه ی تنظیم شده در محل خود محکم می گردد .

البته دستگاه های تنظیم با صفحه ی مدرج ساعتی نیز وجود دارد که طبق شکل (19-5) زیر پایه دستگاه روی صفحه رنده قرار گرفته و زبانه ی متحرک فنر دار زیر دستگاه روی لبه ی تیغه واقع می شود و میزان یکنواختی و مقدار بالا و پایین بودن تیغه از محیط استوانه را مشخص می نماید .

دستگاه های کوچک تنظیم نیز به شکل شابلون های با قوس مقعر متناسب با قطر توپی رنده از طرف کارخانه های سازنده ی هر دستگاه تولید می شود (شکل 20-5) و همچنان برای راحتی عمل در ماشین های رنده ی فاقد دستگاه تنظیم استاندارد،تکنسین مربوط می تواند شابلون فلزی از جنس آلومینیوم یا برنج با محاسبه فرم اولیه بسازد . چنانچه هیچ گونه وسیله یا دستگاه تنظیم در اختیار نباشد ، می توان با استفاده از یک قطعه چوب کوچک مثلا" چوب راش به ابعاد 30*60*400 میلیمتر و یا حدود آن که یک سطح آن کاملا" گونیایی رنده شده باشد، استفاده نمود . به این ترتیب که صفحه ی کار گیر رنده را تا روی توپی پایین برده ، مماس نمود که حد آن با قرار دادن همان چوب رندیده شده روی صفحه ی عقب و توپی که در یک خط تماس قرار گیرند ،قابل تنظیم می باشد ،تیغه را در کنشکاف قرار داده،با چشم تا حدود یک میلیمتر بالاتر از خط دایره ی محیط توپی آن را داخل کنشکاف توپی می نماییم و پیچ وسط گوه را قدری سفت می کنیم . سپس دو پیچ طرفین را نیز در صورتی که برآمدگی تیغه در حدود استاندارد قابل قبول با کنترل چشمی می باشد ،قدری سفت کرده ، آن گاه چوب رنده شده را از قسمت صاف آن روی یک طرف توپی و صفحه ی عقب گذاشته، بدون آن که لبه ی تیغه با آن تماس داشته باشد و محل قرار چوب را درلبه ی صفحه ی عقب بامداد علامت می گذاریم . سپس چوب را در همان محل آزاد گذارده و توپی را آهسته و در جهت عقربه های ساعت حرکت می دهیم . تا لبه ی تیغه با چوب برخورد کرده و آن را به اندازه یx به جلو حرکت دهد این عمل را در طرف دیگر توپی و وسط آن نیز به همین ترتیب انجام می دهیم چنانچه حرکت چوب به جلو با تماس با لبه ی برنده از نقطه علامت گذاری قبلی با لبه ی صفحه ی عقب به اندازه ی X بود ، تیغه در تمام نقاط توپی یکنواخت تنظیم شده است و اگر چنانچه طرف دیگر n –x بود، باید مقداری تیغه بالا بیاید که با شل کردن پیچ گوه آن این عمل انجام می شود و چنانچه n+x بود با انتهای همان چوب ضربه آهسته به لبه ی تیغه در همان طرف بالا آمده می زنیم و تیغه را پایین قرار می دهیم و مجددا" عمل کنترل تنظیم را تکرار می کنیم . به این ترتیب یک تیغه توپی تنظیم می شود و مجددا" با همان چوب و با همان اندازه های به دست آمده تیغه های دیگر توپی را نیز تنظیم می نماییم. شکل (21-5)

در موقع محکم کردن پیچ ها باید خصوصا" در تیغه های نازک دقت نمود تا اولا" پیچ ها در یک مرحله سفت نشوند بلکه در سه تا چهار مرحله عمل سفت کردن صورت گیرد،ثانیا" ابتدا پیچ وسط محکم شود ، سپس یک پیچ از طرف راست و یک پیچ از طرف چپ و پیچ متوسط محکم گردد تا به انتهای طرفین برسد . این عمل برای یکنواخت قرار گرفتن تیغه در کنشکاف و جلوگیری از ترک خوردن و شکستن تیغه ها در موقع رندیدن می باشد .

گونیای ماشین رنده ( Surfacing Fence  یا     Miter Guide)  

گونیای ماشین رنده از یک صفحه ی کم عرض با طول نزدیک به طول صفحه ی کارده از جنس چدن ساخته شده که روی صفحه ی ماشین رنده در موقع عمل قرار دارد و قسمت بیشتر طول آن باید روی صفحه ی کارده واقع شود .

این گونیا دارای مکانیزم خاصی برای قرار روی صفحه می باشد که هم قابل حرکت در عرض صفحه ی ماشین روی میله رنده بوده ، هم قابل کج و راست شدن به اندازه ی 45  درجه برای رندیدن چوب ها با زاویه است . ولی بیشتر اوقات روی زاویه 90 درجه تنظیم می گردد . در ماشین های رنده جدید با صفحه ی مدرجی که به گونیا نصب نموده اید کنترل زاویه گونیا راحت تر شده ، ولی در ماشین های قدیمی این عمل باید به وسیله ی گونیای 90 درجه برای حالت معمولی و یا گونیای باز شو که زاویه ی آن قبلا" تنظیم گردیده برای رندیدن با زوایای مختلف کنترل و گونیا محکم شود که برای ثابت شدن گونیا پیچ ها یا اهرم های مختلف روی گونیا وجود دارد .

نکته قابل توجه این که چون گونیا به طور مرتب بنا بر عرض چوب مورد نیاز برای رندیدن در عرض ماشین روی طول توپی و لبه ی تیغه موقع حرکت برخورد ننماید . برای این منظور کارخانه های سازنده قسمت وسط یا قسمت جلوی گونیا را که روی میله و صفحه ی کارگیر قرار می گیرد 2 تا 5 میلیمتر کوتاه تر از عرض قسمت عقب گونیا تهیه می نمایند . که این مسئله در رنده باید قبل از شروع کار کنترل شود (شکل 22-5)

مسائل ایمنی ماشین رنده

ماشین رنده به خاطر مکانیزم ساخت و روشی عملی که باید با آن انجام شود چنانچه احتیاط های لازم در آن به عمل نیاید ،ممکن است ایجاد خطرات زیادی برای عمل کننده نماید . لذا تکنسین مربوط باید نکات حفاظتی آن را بداند و به ترتیب زیر عمل نماید .

1-    حتما" در موقع رندیدن از گونیای ماشین استفاده نماید و با تکیه دادن چوب به آن محل رندیدن را انجام دهد .

2-    حتی المقدور با ماشینی کار نماید که حفاظ فنری و یا تاشو روی  تیغه ماشین داشته باشد و در موقع عمل متناسب عرض چوب خود روی حفاظ را بپوشاند تا چنانچه به دلایل مختلف چوب در موقع رندیدن از زیر دست او رها شد و دستش به طرف تیغه سر خورد، خطر کمتری برایش ایجاد شود و یا لباس کار او در موقع رندیدن به تیغه های توپی برخورد ننماید .

3-    چنانچه از حفاظ چوبی تاشو استفاده می شود سعی گردد از حفاظ چوبی بلند کمکی نیز طبق شکل های (24-5) و(25-5) که به کنار چوب فشار وارد می اورد نیز برای رندیدن ضخامت چوب استفاده شود .

4-    حتی الامکان متناسب با عرض چوب مورد عمل ،گونیای ماشین را طوری تنظیم نماید که کمتر روی صفحه ی ماشین در موقع رندیدن مجبور به خم شدن باشد .

5-    برای رندیدن قطعات کوتاه از پیش دهنده یا شابلون چوبی طبق شکل (27-5) استفاده نماید و در موقع عمل چنانچه حدود 15 درجه قطعه چوب کوتاه را که زیر شابلون قرار گرفته کج روی توپی حرکت دهد،کار سهل تر و دقیق تر انجام خواهد شد .

6-    برای رندیدن چوب های باریک کم ضخامت از چوب کمکی شابلون شکل (26-5) استفاده نماید که روی گونیا طوری جا سازی شده که راحت قابل نصب و برداشتن می باشد و باید بدون لغزش در موقع رندیدن روی صفحه ی و کنار گونیا باقی بماند تا دست روی آن به عنوان گونیا تکیه داده شده باشد .

7-    در موقع رندیدن وسط چوب هایی که می خواهیم فرورفتگی داشته باشد، دو قطعه چوب گونیا طبق شکل(30,29-5)  در حد فاصل طول شیار به وسیله پیچ دستی با گیره محکم می کنیم .

8-    برای رندیدن چوب های بلند کم عرض جهت جلوگیری از به هم خوردن تعادل در موقع رندیدن حتی الامکان علاوه بر استفاده از چوب بلند فلزی که به عقب صفحه ی کارگیر محکم گردیده از یک قطعه چوب کمکی طبق شکل (28-5) که به پایین صفحه ی یا چوب بلند مورد عمل پشت آن فشار وارد می آورد ، استفاده می نماییم .

9-    در موقع شل و سفت کردن پیچ های گوه برای تعویض و تنظیم تیغه ها برای این که در صورت در رفتن آچار از پیچ، دست با لبه ی تیغه ی رنده اصابت ننماید ، از یک قطعه چوب که روی توپی پشت دست در جهت حرکت آچار قرار دارد استفاده می کنیم .

10-   از به کار گرفتن قطعه لوله ی کمکی برای بلند کردن با زوی کار آچار و بیشتر سفت کردن پیچ در موقع بستن گوه و تنظیم تیغه های توپی باید خودداری نماییم .

11-   حتی الامکان از ماشین مجهز به سیستم مکنده برای رندیدن استفاده گردد. در غیر این صورت پس از چند لحظه رندیدن و جمع شدن پوشال در زیر توپی با یک قطعه چوب بلند پوشال ها را خارج نماییم . در غیر این صورت در موقع رندیدن ، پوشال های ریز به صورت تکنسین عمل کننده پرتاب شده، مانع دیدن محل رندیدن خواهد شد که امکان ایجاد خطر وجود دارد.

12-   برای انجام کارهای سری می توان از وسیله ی جلو دهنده ی مکانیکی که بالای گونیا و روی توپی ماشین نصب می گردد ، استفاده نمود .

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد